Sergüzeşt

Yatağına girdiği zaman yirmi üç senelik müddet-i hayatında ilk defa olarak sevda yolunda o azim ve metaneti ve belki merhametsizliği gösteren gözlerinden kendisini zapt edemez bir surette yaşlar dökülmeye başladı.

Ağlamak uğradığımız felaketlere karşı vicdanımızda kalan bakiye-i kuvvetin bir feryadıdır. Ağlayamadığımız zamanlar bizde o iktidarın da mahvolduğu vakitlerdir ki, onun yerine kaim olan bir sükûnet-i müessire en şiddetli girye-i elemden dil-sûzdur.

Ağlamak uğradığımız felaketlere karşı vicdanımızda kalan bakiye-i kuvvetin bir feryadıdır.

Kendisince meçhul olan bir kuvvetin sevkiyle bir şey arayacak. Kendisinin haberi olmadan ayaklarının rehberi ve delaletiyle bir yere gidecek. Hissettiği azîm bir noksanı ikmal etmeye, muhtaç olduğu bir penâh-ı münferidi bulmaya gidecek. Rahat bulmak, teselliyâb olmak, bir hâl-i nisyân ve metrûkiyetten kurtulmak, velhâsıl âgûş-ı şefkatinde istediği gibi ağlamak için validesini bulacaktı.

O devirde bir şûriş-i fikr ve kalp efrattan cemiyete, cemiyetten memleketlere, memleketlerden bütün vatana sirayet ederek düşüncelerin, sakit ve rakit cereyanların menabiini ihlal ediyordu.

entelektüel çevrelerinin sıkça ziyaret ettiği kalabalık bir konakta büyümüş ve burada Farsça, Fransızca, Arapça ve Almanca öğrenme imkânı bulmuştur. Sezai Bey’in edebiyata karşı ilgisi de kuvvetli bir edebiyat mahfili olan bu konakta başlamıştır. Edebiyat

kişiye ikametgâh olan konağında tertip edilmiş derslerimizi bitirdikten sonra…” sözünden de anlaşılacağı gibi, zamanının entelektüel çevrelerinin sıkça ziyaret ettiği kalabalık bir konakta büyümüş ve burada Farsça, Fransızca, Arapça ve Almanca öğrenme imkânı bulmuştur. Sezai Bey’in edebiyata karşı ilgisi de kuvvetli bir edebiyat mahfili olan bu konakta başlamıştır. Edebiyat Tarihçisi Fevziye Abdullah’ın aktardığına göre Sami Paşa

Sami Paşa’dır ve yazar da babasına atfen Samipaşazade olarak anılmıştır. Samipaşazade Sezâi’nin: “Pederimin yüz kişiye ikametgâh olan konağında tertip edilmiş derslerimizi bitirdikten sonra…” sözünden de anlaşılacağı gibi, zamanının entelektüel çevrelerinin sıkça ziyaret ettiği kalabalık bir konakta büyümüş ve burada Farsça, Fransızca, Arapça ve Almanca öğrenme imkânı bulmuştur. Sezai Bey’in edebiyata karşı ilgisi de kuvvetli bir edebiyat mahfili olan bu konakta başlamıştır. Edebiyat Tarihçisi Fevziye Abdullah’ın aktardığına göre Sami Paşa, oğlu Sezai Beyle birlikte Abdülhak Hamit’e bu konakta Hafız’ın Divan’ını okutasıymış.
Samipaşazade Sezai 1880’de memuriyete girmiş ve daha sonra Londra elçiliğinde görev almıştır. Londra’da dört yıl kalıp bu süre zarfında Batı edebiyatını yakından takip etmiştir. Eserlerinin yekûnu fazla tutmasa da, en önemli eseri sayabileceğimiz Sergüzeşt isimli romanı Türk romanının mihenk taşlarından biri olmuştur. Samipaşazade, Sergüzeşt’in yayınlanmasından sonra göz hapsinde olduğu vehmine kapılarak 1901’de Paris’e gitmiş ve II. Meşrutiyet’in ilanına kadar orada ikamet etmiştir. Paris’te Jöntürklerle tanışıp, İttihat ve Terakki’ye katılmıştır. Meşrutiyet’in ilanı ile yurda dönmüş, daha sonra Madrid elçisi olarak atanmıştır. I. Dünya Savaşı başlayınca İsviçre’ye gidip savaş bitene kadar aynı yerde yaşamını sürdürmüştür. 1921’de ise henüz yaş haddi dolmamışken emekliye sevk edilmiştir

Almanca öğrenme imkânı bulmuştur. Sezai Bey’in edebiyata karşı ilgisi de kuvvetli bir edebiyat mahfili olan bu konakta başlamıştır. Edebiyat Tarihçisi Fevziye Abdullah’ın aktardığına göre Sami Paşa

münkalib olmuş bir devrin galeyan ve heyecanını bu sahifelere getirmek istemem. Bunları söylemekten maksat, malum olduğu üzere bir müellifin yazdığı veya daha ehemmiyetli olarak yazamadığı şeyleri anlamak için onun bulunduğu muhiti ve muhat olduğu tesirât ve teessürâtın nüfuzunu arz etmektir.
O zamanki hayatta