Pedro Paramo

Xuan Presiado anasının ölümqabağı arzusuyla heç vaxt üzünü görmədiyi, adını eşitmədiyi doğma atasının — Pedro Paramonun axtarışına başlayır və beləcə yalnız kabusların yaşadığı bomboş Komala şəhərinə gəlib çıxır. Özünə gələndə anlayır ki, o, ölülər səltənətinə varid olub.
Artıq özü də ölmüş Xuan, ölülərin Komalada Pedro Paramo dönəmində baş verən hadisələr barədə pıçıltılarını eşidir. Pedro Paramonun uşaqlıqdan qocalığa qədər keçdiyi ömür yolu əsərdə nəql olunur. Yazıçı bütün bu yerlərin sahibinin — Pedro Paramonun əzazil obrazını təsvir edir. O, hər şeyə nail ola bilib, bircə uşaqlıqdan tanıdığı Susana San Xuanın sevgisini qazanmaqdan başqa…

“Pedro Paramo” Latın Amerikasında magik realizm janrında yazılmış ilkin romanlardandı. Rulfonun bu romanı ispandilli ədəbiyyatın zirvələrindən hesab olunur. Bu əsər Karlos Fuentes, Qarsia Markes, Luis Borxes kimi yazıçılara böyük təsir göstərib.
«Pedro Paramo»nu yazsaydım, mən də yazıçılığın daşını atardım». Meksika yazıçısı Xuan Rulfonun uzun illər susmağının səbəbini Latın Amerikası ədəbiyyatının digər nəhəngi, kolumbiyalı Qabriel Qarsia Markes belə izah etmişdi. Markes həm də yazıçının bu susqunluğundan şübhəliydi, Rulfonu Latın Amerikası nəsrinin korifeyləri arasında özünün ən əsas rəqibi sayırdı. «Çünki indi nə yazdığını bir özü bilir». Amma 1986-cı ildə, 68 yaşında vəfat edəndə məlum oldu ki, 1953-cü ildə dərc etdirdiyi hekayələr toplusunun ardınca 1955-ci ildə yazdığı «Pedro Paramo» adlı bu ilk romanı Rulfonun həm də son romanıymış. Beləcə, həcmcə yığcam bu iki kitabıyla və 31 illik sükutuyla az yazmağın dahisi ədəbiyyatda kəmiyyət anlayışını alt-üst etdi.