Блез Паскаль. Ойлар

Біз ешқашан бүгінімізбен өмір сүрмейміз, ылғи болашақты аңсап, ол бейнебір кешігіп жатқандай асыға күтеміз, немесе өткенді шақырып, бейне бір ол тым ерте кеткендей, қайтаруға тырысамыз. Біздің әулекілігіміз сонша, өзімізге бұйырмаған заманда сарсыламыз да, сонымызбен өзімізге бұйырған жалғыз уақытты елемейміз, және күйбеңшілдігіміз сонша, өзімізде бар жалғыз уақытты ұмытып, өтіп кеткен уақытты аңсаймыз. Бәленің бәрі мынада, бүгінгіңіз қашанда дерлік әуре-сарсаңға толы. Ол бізді мұңайтқан кезде, біз оны байқамауға тырысамыз, ал қуантқан кезде - оның тым өткіншілігіне қайғырамыз. Біз оны болашақтың есебінен ұзартуға тырысамыз, сол болашаққа жете алмауымыз мүмкін болса да, өзіміздің уысымызда жоқ нәрсені билеп төстеуге тырысамыз.

Өз ойларыңызды ақтарып-төңкеріп

Лайықты мінез-құлықтың барлық ережелері баяғыдан мәлім, жетпейтіні – оларды пайдалана білу.

Ой – Адамның бүкіл қадыр-қасиеті - оның ойлай білуінде.
Ендеше, ой өзінің табиғаты жағынан тамаша да теңдессіз, және тек құлақ естімеген кемшіліктер ғана оны өрескелдікке айналдыра алар еді. Мінеки, ой дегеніңіз ұшан-теңіз, олардың барынша күлкілісі де аз емес. Өзінің табиғаты жағынан ол қаншама асқақ! Ал әлгі кемшіліктер салдарынан қаншалық пасық! [...]

құшақтап, өзіне сіңіріп жібереді, ал ойдың көмегімен Ғаламды мен аялаймын.

Ойлай алатын құрақ. – Біздің қадыр-қасиетіміз – кеңістікті иемденіп алуда емес, парасатты ойлай білуімізде. Мен қанша жер сатып алғаныммен байымаймын, өйткені кеңістіктің көмегімен Ғалам мені қаусыра

негізделген өкімет мейірбан, ізгілікке бай болады, бірақ ол өтпелі, ал күшке негізделген билік мығым. Сондықтан қоғамдық пікір адамдарды билейді, ал күш оларды жаныштайды деуге болады.

оғамдық пікір мен қиялға

жерде мәселе салтта емес, күште, себебі жаңаны ойлап табатындар аз, ал көпшілік баршаға ортақ нәрсені ғана істегісі келеді де, өз жаңалықтарымен даңққа бөленгісі келетін жаңашылдарға даңқ бұйыртпайды, ал егер олар табанды болып, ештеңе ойлап таба алмайтындарға кекесінмен қараса, оларға масқара ат қояды, тіпті таяқтап та алуы мүмкін. Өздеріңіздің жаңалық енгізе алатын қабілетіңізбен мақтанбаңыз, оның өзіңізде бар екеніне ырза болыңыз.

Адамдар неліктен көпшілікке ереді? Олардікі жөн болғандықтан ба? Жоқ, олар күшті болғандықтан.
Неліктен ежелгі заңдар мен көзқарастар жолын таңдайды? Олар есті болғандықтан ба? Жоқ, себебі, оларды барша мойындағандықтан және олар алауыздық ұрығының көктеп кетуіне жол бермейтіндіктен.

өзін ғана әділмін деп, оны мойындаған емес. Сөйтіп, әділетті күшті ете алмайтын адамдар күшті әділ деп білуді ұйғарған.